Het primaire doel van een hitlijst is het geven van een geordende opsomming van de populairste liedjes in een bepaalde periode (bijvoorbeeld een week). Vroeger kon je eigenlijk alleen maar liedjes verkrijgen door naar een platen winkel te gaan en een (CD) single aan te schaffen. Door de opkomst van downloadbare muziek en het laten meetellen van airplay gegevens is het samenstellen van hitlijsten complexer geworden.
Van (CD) single naar downloads
Door het (langzaam) verdwijnen van de CD single zullen downloads en airplay de belangrijkste factoren worden bij het samenstellen van hitlijsten. Download-gegevens lijken hierbij de meest voor de hand liggende, ook al vraag ik me wel af hoe nauwkeurig deze gegevens zijn. Doen alle download sites hier aan mee? Of alleen de Nederlandse? En worden alleen betaalde downloads geteld? Enfin, heel nauwkeurig of niet, het downloaden is op dit moment de belangrijkste manier waarop je een single kan aanschaffen en daarmee zijn deze gegevens essentieel voor het samenstellen van een populaire hitlijst.
Airplay
Hoe zit het eigenlijk met de nauwkeurigheid van airplay gegevens? 
Doen alle radio stations mee aan het leveren van deze gegevens voor het samenstellen van een nationale hitlijst? En zijn de gegevens van elk radio station hierbij even belangrijk? Of is het onmogelijk airplay gegevens van verschillende zenders te vergelijken, waardoor station gebonden hitlijsten nauwkeuriger zijn? Speelt verder het moment van draaien van een liedje (‘s middags, ‘s nachts?) hierbij nog een rol? En in welke verhouding staan de download en airplay gegevens eigenlijk tot elkaar? Is het draaien van 1 liedje in 1 week, gelijk aan bijvoorbeeld 1000 downloads van datzelfde liedje in die week?
Nauwkeurig of niet, een veel belangrijkere vraag, die eerst gesteld moet worden is deze:
Hoe kunnen airplay gegevens uberhaupt iets (nauwkeurigs) melden over de huidige populariteit van liedjes?
De meeste radiozenders bepalen immers zelf (of coordinatoren), wellicht m.b.v. luisteronderzoeken en allerlei commerciele belangen, welke liedjes ze uitzenden. In hoeverre is dit een twee-weg communicatie, waarbij de luisteraar invloed kan uitoefenen op deze airplay? Worden gekozen liedjes die bijvoorbeeld elk uur gedraaid worden, zoals een alarmschijf of een paradeplaat (weet ik veel), daardoor automatisch grote hits? En hoe zit het met Golden Oldies programma’s, zoals Arbeidsvitaminen? Kunnen liedjes uit deze geprogrammeerde programma’s weer ‘hits’ worden omdat ze op de radio te horen zijn?
Afname invloed van luisteraars
Het laten meewegen van airplay gegevens bij het samenstellen van hitlijsten lijkt erg vreemd. Airplay is al vele decennia van grote invloed op de verkoop. Dit diagram geeft volgens mij aan hoe globaal airplay en verkoop zich al decennia lang tot elkaar verhouden:
Liedjes die vaak op de radio te horen zijn (airplay), worden daardoor ook vaak verkocht. Veel verkochte liedjes worden daardoor ook weer veel op de radio gedraaid (o.a. in hitlijsten), wat weer bijdraagt aan de verkoop.
Zo ontstaat er een cirkelvormig verband tussen zenders en luisteraars.
Deze oorzaak-gevolg verhouding tussen zenders en luisteraars wordt verstoord wanneer airplay gegevens van invloed worden op het samenstellen van hitlijsten. Radio zenders krijgen hierdoor meer invloed op de samenstelling van de hitlijsten, ten koste van de invloed die de singles kopende luisteraars kunnen uitoefenen. In hoeverre kun je nog spreken van een draagvlak voor populaire liedjes wanneer de invloed van de verkoop (en daarmee de invloed van de luisteraars) afneemt?