Een collega wees me er laatst op dat er vroeger tegen het einde van het jaar veel meer aandacht was voor jaaroverzicht lijsten. En daar heeft hij volgens mij gelijk in. Vroeger kon je eind december een hele dag luisteren naar de ‘beste’ 100 singles van dat jaar.
Het lijkt erop dat deze jaarlijsten inmiddels weggedrukt zijn door de gigantische aller tijden lijsten, zoals die van de Top 2000 en volgelingen zoals de Top 1000 Aller Tijden (Veronica), Q’s top 1000, de Top 4000 (Radio 10) etc.
De jaarlijsten worden nog wel samengesteld maar er is minder aandacht voor. Radio 538 zendt nog wel een jaarlijst uit, maar de meeste zenders richten zich op hun aller tijden lijsten.
Hierdoor bleek ook het online zoeken naar deze lijsten lastiger dan ik had verwacht. Sites waar je deze zou mogen verwachten (Top40.nl, 3fm.nl, Megacharts.nl) bevatten ze niet of nauwelijks (maar wel een vreselijke ‘de top 10 onthullen we in het laatste uur van de top 100’ melding of nieuwe full-screen vensters).
Meten met twee maten: Mega Top 50/100 vs. Top 40
Er zijn in Nederland eigenlijk twee toonaangevende hitlijsten: De Top 40 (sinds 1965) en de Mega top 50/100 (is al jaren iets bekender dan de Top 40). Deze stellen ieder jaar hun eigen singles en album jaarlijsten samen (die online dus slecht te vinden zijn).
Top 40 puntensysteem
Erg opvallend hierbij is dat de Mega Top 50/100 jaarlijsten gebaseerd zijn op verkoopcijfers, terwijl die van de Top 40 aan de hand van een puntensysteem zijn gemaakt. Een week op nummer 1 levert een single 40 punten op. Voor een week op nummer 2 zijn dat er 39. Aan het einde van het jaar worden deze punten per single opgeteld, en hiermee wordt het jaaroverzicht gemaakt. Dit is wellicht eenvoudig te berekenen, maar levert een vertekend beeld op, omdat een nummer 1 hitsingle in een week wel twee keer zo vaak over de toonbank kan gaan dan de nummer 2 single, terwijl dit slechts extra 1 punt oplevert voor de top 40 eindejaarslijst. Ook in 2007 zorgt dit puntensysteem weer voor sterk uiteenlopende lijsten.
Singles jaarlijsten 2007
Zoals ik al zei, een volledige jaarlijst van de Mega Top 50/100 heb ik niet kunnen vinden. Op deze site is de top 10 te zien:
1. Blijf Bij Mij РAndr̩ Hazes & Gerard Joling
2. Jij Bent Zo – Jeroen van der Boom
3. Relax – Mika
4. Freefall – Jeckyll & Hyde
5. Maak Me Gek – Gerard Joling
6. Umbrella – Rihanna
7. Grace Kelly – Mika
8. Tranen Gelachen – Guus Meeuwis
9. All Good Things – Nelly Furtado
10. Everything – Michael Buble
Het is opvallend dat de top 10 van de Top 40 van 2007 er heel anders uit ziet (met puntentotaal):
1. (801) Jij Bent Zo – Jeroen Van Der Boom
2. (730) Blijf Bij Mij – Andre Hazes & Gerard Joling
3. (637 ) Freefall – Jeckyll & Hyde
4. (617) Say It Right – Nelly Furtado
5. (608) Relax, Take It Easy – Mika
6. (594) Grace Kelly – Mika
7. (571) Big Girls Don’t Cry – Fergie
8. (570) Umbrella – Rihanna Featuring Jay-Z
9. (561) Do You Know? (The Ping Pong Song) – Enrique Iglesias
10. (543) Beautiful Liar – Beyonce & Shakira
Er zijn slechts 6 overeenkomsten. Opvallend hierbij is dat Nelly Furtado in de Mega lijst haar grootste hit scoorde met All Good Things (op 9), terwijl Say It Right op 12 staat. Bij de Top 40 is dit andersom. Daar staat Say It Right op 4, en All Good Things op 12.
Het meest opvallende is het verschil in de nummer 1 positie. De Top 40 wijst Jij Bent Zo van Jeroen Boom aan als winnaar, terwijl in de Mega lijst Blijf Bij Mij (Hazes & Joling) op 1 staat. Als ik dit bericht mag geloven is Blijf Bij Mij in 2007 ongeveer 2 keer zoveel verkocht als Jij Bent Zo, waarmee de nauwkeurigheid van het Top 40 puntensysteem duidelijk te wensen overlaat.
Albums jaarlijsten 2007
Bij de albumlijsten zien we zelfs nog grotere verschillen, omdat er maar 3 (!) overeenkomsten zijn in deze top 10 lijsten:
Mega Top 10
1. Pictures – Katie Melua
2. Call Me Irresponsible – Michael Buble
3 . Samen Met Dre – Andre Hazes
4 . Back To Black – Amy Winehouse
5 . Symphonica in Rosso 2007 – Paul De Leeuw
6 . Life In Cartoon Motion – Mika
7 . Who’s Your Momma – Anouk
8 . Not Too Late – Norah Jones
9 . Vandaag – Nick & Simon
10. The Look Of Love – Trijntje Oosterhuis
Top 40 (met punten)
1. (3535) Loose – Nelly Furtado
2. (3386) Back To Black – Amy Winehouse
3. (3235) Nick & Simon – Nick & Simon
4. (3050) Stadium Arcadium – Red Hot Chili Peppers
5. (3034) Op Weg Naar Geluk – Jan Smit
6. (3008) Undiscovered – James Morrison
7. (2821) Life In Cartoon Motion – Mika
8. (2784) Maak Me Gek – Gerard Joling
9. (2746) Eyes Open – Snow Patrol
10. (2740) The Look Of Love – Trijntje Oosterhuis
Hoe moet het nu verder met de jaarlijsten?
Ik vind het eerlijk gezegd onbegrijpelijk dat de Top 40 al decennia lang haar jaarlijsten op basis van dit puntensysteem samenstelt, omdat dit elk jaar weer tot een vertekende lijst leidt. De Mega Top 50/100 jaarlijst lijkt me een stuk betrouwbaarder. Daarnaast verdelen deze twee belangrijke maar verschillende jaarlijsten onnodig de populariteit van het begrip jaaroverzicht. In het ideale geval gaan ze fuseren en handhaven ze een jaarlijst die gebaseerd is op verkoopcijfers. In de VS is er bijvoorbeeld maar 1 echte toonaangevende hitlijst (Billboard, die overigens een heel andere jaarlijst laat zien) en dat maakt het zoveel makkelijker. Zo’n fusie zou ervoor kunnen zorgen dat een eindejaarslijst weer meer in de belangstelling kan komen of misschien begin januari uitgezonden kan worden?
Daarnaast vraag ik me af of het succes van de aller tijden giganten (top 2000 etc.) ten koste van de jaarlijsten iets zegt over de muziek van recente jaren. Betekent dit dat een groot deel van Nederland liever naar oudere popmuziek luistert, dan naar de populaire liedjes van het afgelopen jaar?
Het grootste probleem van de Mega Top 50 is altijd geweest, dat platenmaatschappijen de barcode op een CD single bepalen. Dus stel dat Jeroen van der Boom en dat kind van Hazes bij dezelfde maatschappij getekend zijn, dan kunne ze de singlehoes van Jeroen van der Boom opnieuw laten drukken met een andere barcode en de single van de zoon van Hazes de oude van Jeroen geven. Hiermee boosten ze verkoopcijfers in de eerste week.
Daarnaast zie je vaak dat platen/cdwinkels in de voorverkoop enkele dozen vol cd’s kunnen bestellen. Hiermee ‘helpen’ ze een plaat op nummer 1. Het is algemeen bekend dat grote fanclubs een plaat ook binnen enkele dagen hoog in de hitlijsten kunnen helpen.
De vraag is dan hoe betrouwbaar is een barcode/de verkoopcijfers dan nog…
Voor beide systemen is iets te zeggen, alleen is het juiste waterdichte systeem momenteel nog niet uitgevonden. Of inderdaad het Billboard Hot One Hundered systeem: zo snel mogelijk op 1, zo snel mogelijk er weer uit. En dat doe je door elke week de lijst compleet opnieuw op te stellen met de verkoopcijfers van die week. Geen historie, geen punten. Gewoon per week: what is hot, what is not.
Daarnaast is het radiolandschap in de afgelopen jaren zo veranderd, dat hitlijsten ‘niet meer in’ zijn. De reden van de grote populariteit van de top2000 heeft onder andere te maken met luistercijfers (radio 2 is op 538 na het best beluisterde station van Nederland en meestal zo rond de feestdagen het beste) en de doelgroep! De doelgroep die de top2000 interessant vind is vele malen groter dan de hitlijsten zoals de top40 en megatop50. En ik blijf erbij dat radiostations de lijsten kapot hebben gemaakt en niet de aandacht geven die ze verdienen.
Zo… dat waren mijn two cents 😉
Hoi Peter,
Wat leuk dat ik je website tegenkom en juist om het probleem wat je omschrijft. Ik ben zelf een tijdje bezig met het downloaden van de jaarlijsten vanaf 1980, maar vanaf 2000 zijn de jaarlijsten idd een stuk moeilijker te vinden. Als jij weet waar ik moet kijken, hoor ik het graag. Groeten en alvast een goed uiteinde en een gelukkig begin van 2008.
Jacques
Top 40 jaarlijsten: http://www.top40web.nl/ (en dan op ‘top 40’ linksboven klikken)
@Siegfried
Dank voor je leuke inzichten! Ik ben het met je eens dat hitlijsten (of verkoopcijfers) te manipuleren zijn, en dat dit eigenlijk te weinig onder de aandacht wordt gebracht. Hier vond ik laatst een erg interessant artikel over.
In m’n vergelijking hierboven tussen de Mega en de Top 40 is het net weer even anders denk ik. Beide weeklijsten zijn gebaseerd op verkopen (barcode scans o.i.d.). Het ligt voor de hand de verkopen ook te gebruiken voor de eindejaarslijst. De Mega top doet dat ook, maar de Top 40 niet, en gebruikt weer een nieuwe maatstaf: het puntensysteem, waarmee de werkelijkheid nog verder verdraaid wordt.
De weeklijsten lijken inderdaad minder populair dan de aller tijden lijsten. Wellicht heeft dit ook te maken met de groei van de geschiedenis van de popmuziek. Er komt steeds meer popmuziek bij, waardoor er ook steeds meer mensen afhaken met het volgen van actuele popmuziek en de voorkeur geven aan de popmuziek van ‘hun tijd’. Een lijst als de Top 2000 weet deze doelgroepen wel te bereiken.
Ook de verzuiling van Nederlandse hitlijsten over verschillende radio-stations deelt deze populariteit onnodig in meerdere delen.
@Jacques, Rutger
Leuk dat je toevallig zo op m’n site komt. De jaarlijsten zijn inderdaad niet heel makkelijk te vinden.
top40web.nl heeft inderdaad een mooi overzicht. Helaas zijn dit wel de Top 40 jaarlijsten, die met het puntensysteem werken. De Mega lijsten heb ik nog niet zo 1,2,3 gevonden. Behalve deze van 2006 en 2007.
Verder vond ik net deze aardige lijst op DutchCharts, waar je een best-of lijst sinds 1993 (begin van Mega Charts) ziet. Jammer genoeg is dit wel weer een lijst gebaseerd op een puntensysteem.
@Siegfried
Dat is dus niet waar want zo’n barcode is uniek en linkt met de artiest.
Overigens laat t puntensysteem van de top 40 geen enkele wens over. Temeer omdat ik de bewering van de blogger betwijfel. Echt niet dat Andres Hazes postuum beter verkocht is dan de mega hit van J vd B. En so what als t wel zou zijn.
Het gaat erom dat de jaarlijsten een weergave zijn van bestverkochte singles van dat jaar en dat is ook zo. De verschillen ontstaan in het eit dat de top 40 de fout maakt ook airplay mee te rekenen bij het samenstellen ervan. De top 50 wellicht niet.
Dat was vroeger wel anders. Wat me ook opvalt is dat de laatste jaren een single op 1 binnenkomt. Dat gebeurd te vaak en is helemaal niet zo moeilijk te breiken. Als je op verkoopsamenstelt kan dat bijna niet. Ook nemen ze voorverkoop mee. Das fok in ridiculous want een bestelde plaat geeft nog niet de garantie dat ie al verkocht is. Een artiest kan dus nooit een gouden plaat hebben op de releasedag.
Er klopt zoveel niet aan de lijsten tegenwoordig. Das ook de reden dat ik er behoorlijk pissed over ben. En de kwaliteit gaat al achteruit, dat krijg je er dan nog eens gratis bij.
Leuk item op deze site.
even reageren:
door het puntensysteem is het zelfs mogelijk, dat een plaat die op 3 of 4 of zo is blijven hangen, maar mee platen heeft verkocht dan een ander op nummer 1, in de jaarlijst lager eindigt door de punten.
verder is manipuleren erg eenvoudig:
ik ben zelf fulltime werkzaam geweest in de muziek, als boeker en manager. ooit een singel op 39 in de mega top 100 gekeregen, door hem zelf in de winkel met een aantal mensen terug te kopen. we hadden er zelf een kleine 300 opgekocht……. met dit lage aantal al op 39……
dat geeft te denken. Is een al heel lang bestaande truc. Platenmaaschappijen hebben in het hele land mensen die platen terugkopen. Moest vroeger wel bij bepaalde winkels, omdat niet alle winkles meetelden voor de lijsten. Officieel was het geheim welke winkels dat waren, maar daar had iedere maatschappij een lijstje van. Of dat nu nog zo is, weet ik niet. kan me voorstellen dat door de toegenomen automatisering alle verkopen in alle winkels meetellen.
sorry voor de tiepfautuh
@Ton: Over dat manipuleren, is het daarbij een doel om een single dmv dit terugkopen onderin de hitlijst te krijgen, zodat deze op de radar verschijnt en dan door anderen (Dj’s etc..) kan worden opgepikt?